چگونگی محاسبه مالیات بر خانه های خالی برابر ضوابط مقرر در ماده 54 مکرر
⭕️ جزئیاتی از چگونگی محاسبه مالیات بر خانه های خالی برابر ضوابط مقرر در ماده ۵۴ مکرر
دستورالعمل نحوه محاسبه مالیات خانه های خالی در اجرای حکم ماده ۵۴ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحی به موجب قانون اصلاح موادی از قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۱۳۹۹/۰۹/۰۵ (بخشنامه شماره ۵۱۷/۱۴۰۰/۲۰۰ مورخ ۱۴۰۰/۷/۶ سازمان امور مالیاتی کشور)
امور مالیاتی شهر و استان تهران
ادارات کل امور مالیاتی
به منظور ایجاد وحدت رویه در خصوص نحوه محاسبه مالیات بر واحدهای مسکونی خالی موضوع ماده ۵۴ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحی به موجب قانون اصلاح موادی از قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۱۳۹۹/۰۹/۰۵ مقرر می‌دارد:
دستورالعمل نحوه محاسبه مالیات خانه‌های خالی
۱) طبق مقررات ماده ۵۴ مکرر قانون مذکور مبنای محاسبه و شمول مالیات موضوع این ماده بر مبنای سال مالیاتی (یک سال شمسی) می باشد، بنابراین چنانچه مالک یا مالکان واحدهای مزبور اشخاص حقوقی با دوره‌های مالی میانسال باشند، فارغ از تاریخ شروع و پایان دوره مالی آنها، رسیدگی در اجرای مقررات این ماده، برابر با سال مالیاتی (سال شمسی) خواهد بود.
۲) ملاک احراز شرایط یک واحد مسکونی به عنوان خانه خالی در شهرهای بالاتر از یکصد هزار نفر جمعیت، برای مطالبه مالیات موضوع این ماده، اطلاعات دریافتی از سامانه املاک و اسکان کشور می‌باشد.
۳) در یک سال مالیاتی، یک واحد مسکونی در صورتی به عنوان یک واحد مسکونی خالی قابل شناسایی است که در آ« سال مجموعاً بیش از یکصد و بیست روز به ازای یک مالک، بر اساس اعلام سامانه ملی املاک و اسکان کشور، خالی از سکنه باشد. بنابراین، شناسایی یک واحد مسکونی به عنوان واحد خالی طی یک سال، دلیل بر شناسایی آن واحد برای سال بعد نمی‌باشد. به عنوان مثال، چنانچه یک واحد مسکونی در یکصد و بیست روز پایان سال ۱۴۰۰ خالی از سکنه و در بقیه ایام آن سال دارای بهرهبردار باشد و از سوی دیگر در یکصد وب یست روز اول سال ۱۴۰۱ خالی از سکنه بوده و در بقیه آن سال دارای بهره بردار باشد، در هیچ یک از این سال ها مشمول مالیات واحدهای مسکونی خالی نمی‌باشد و ضابطه بیش از یکصد و بیست روز صرفاً در طول یک سال شمسی و به ازاء هر مالک، ملاک عمل می‌باشد.
۴) در خصوص واحدهای مسکونی خالی شراکتی (دارای چند مالک) مالیات هر شریک به نسبت سهم مالکیت جداگانه محاسبه، اعلام و مطالبه می‌شود.
۵) اداره امور مالیاتی ذیصلاح برای تشکیل پرونده، صدور اوراق مطالبه اشخاص حقیقی بر اساس نشانی اصلی مالک یا مالکان در سامانه ملی املاک و اسکان کشور تعیین می‌شود. در صورت عدم اعلام نشانی اصلی در سامانه مذکور، اداره امور مالیاتی ذیصلاح بر اساس نشانی یکی از واحدهای مسکونی خالی اعلامی در سامانه املاک و اسکان کشور که متعلق به مالک یا مالکان می باشد به صورت سیستمی تعیین می شود، مگر آنکه شخص حقیقی اقامتگان قانونی خود را به صورت سیستمی به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام نماید که در این صورت اداره امور مالیاتی ذی صلاح بر اساس نشانی اعلام مؤدی تعیین می شود.
۴) محاسبه مالیات موضوع این ماده به ازای هر ماه بیش از یکصد و بیست روز در یک سال شمسی برای هر مالک بوده و حداکثر به مدت هشت ماه در یک سال قابل محاسبه می باشد. این مالیات ماهیانه بوده و کسر ماه مشمول مالیات نمی‌باشد.
برای محاسبه کسر ماه مدت خالی بودن کل سال مبنای محاسبات می‌باشد، فلذا حداکثر ۳۰ روز برای شش ماه اول و ۲۹ روز برای شش ماه دوم در سال بعد از ۱۲۰ روز به عنوان کسر ماه در محاسبات لحاظ نمی‌شود.
۱-۶) شش ماه ابتدای سال مالیاتی (فصول بهار و تابستان) ۳۱ روزه و پنج ماه ابتدایی فصول پاییز و زمستان ۳۰ روزه و ماه اسفند هر سال حسب مورد ۲۹ روزه یا ۳۰ روزه لحاظ می‌شود.
۷) نرخ موضوع ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم در محاسبه مالیات این ماده برای اشخاص حقیقی، به ازای هر ماه قابل اعمال بوده بوده و مأخذ محاسبه شده بر اسسا جدول املاک مشابه تعیین و اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور در اجرای ماده ۵۴ قانون فوق با اعمال مقررات مالیات ۵۳ قانون مذکور (پس از کسر ۲۵ درصد بابت هزینه ها و استهلاکات و تعهدات) در هر ماه با سایر ماه‌ها جمع نمی‌شود و صرفاً مالیات محاسبه شده به ازاء هر ماه برای محاسبه مالیات نهایی با هم جمع می‌شود.
۱-۷) مالیات اشخاص حقوقی بر اساس نرخ ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه می‌شود.
۸) اعمال نرخ‌های دوازده برابر و هجده برابر برای سال‌های دوم، سوم و به بعد حسب مورد صرفاً در صورت توالی سال‌ها بوده و در صورتی که بین سال‌هایی که واحد مسکونی خالی بر اساس اطلاعات سامانه، خالی قلمداد نشده و فاصله باشد، مالیات سال جدید نیز با نرخ سال اول محاسبه می‌شود. به عنوان مثال، در صورتی که بر اساس اطلاعات سامانه واحد مسکونی آقای الف در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ خالی اعلام شده و برای سال ۱۴۰۱ خالی محسوب نشده باشد، مالیات برای هر یک از ماه‌های سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ با رعایت قسمت اخیر ماده ۵۴ مکرر قانون مذکور برای اشخاص دارای ۵ واحد مسکونی خالی و یا کمتر باشند، با ضریب شش برابر محاسبه می‌شود.
۱-۸) ضرایب مالیاتی مندرج در ماده ۴ مکرر قانون مذکور برای مالک یا مالکان دارای بیش از پنج خانه خالی در هر سال مالیاتی، نسبت به کل واحدها، دو برابر ضرایب مذکور در صدر ماده ۵۴ مکرر فوق اعمال می‌شود.
۸-۲) میزان مالکیت از واحد مسکونی (مالکیت کمتر از شش دانگ) مؤثر در محاسبات می باشد، بنابراین ضریب دو برابری برای مالکان بیش از پنج واحد مسکونی خالی به شرطی که میزان مالکیت مالک از ۳۰ دانگ (معادل ۵ واحد مسکونی خالی- فارغ از متراژ هر یک از واحدها) بیشتر باشد قابل اعمال است، به عنوان نمونه در صورتی که شخص در مجموع، در هفت واحد مسکونی خالی مالکیت کمتر از شش دانگ داشته باشد (مثلا مجموعاً ۲۹ دانگ)، در محاسبات مالیات، ضریب دو برابری بیش از پنج واحد مسکونی خالی اعمال نخواهد شد.
۸-۳) با رعایت بند (۸۲) در صورتی که مالک یا مالکان در قسمتی از یک سال مالیاتی، کمتر از شش واحد و در بقیه همان سال شش واحد یا بیشتر واحد مسکونی خالی داشته باشند، ضرایب دو برابری موضوع قسمت اخیر ماده ۵۴ مکرر قانون مذکور با رعایت مقررات مربوطه (مهلت یک صد و بیست روز صرفا در ماه هایی که دارای شش واحد مسکونی خالی با بیشتر بوده قابل اعمال می باشد. همچنین در صورتی که مالک دارای شش واحد مسکونی خالی (با رعایت مهلت مجاز ۱۲۰ روز در سال) در روزهای غیر متناوب باشد در صورتی که خالی بودن شش واحد تجمیعی به یک ماه یا بیشتر منجر شود برای همان ماه ضرب دو برابری مربوط لحاظ می گردد. به عنوان نمونه مانک بعد از ۱۲۰ روز مورد حکم در صدر ماده ۵۴ مکرر قانون مذکور ده روز در شهریورماه، ده روز در آبان ماه و ده روز در بهمن ماه دارای شش واحد و در بقیه سال دارای کمتر از شش واحد مسکونی خالی بوده است، در این حالت ضریب دو برابری صرفا برای یک ماه قابل اعمال می باشد.
۹- مهدت محاسبه مالیات موضوع این ماده پایان تیرماه سال بعد برای هر سال از سال ۱۴۰۰ می باشد که با عنایت به دسترسی به اطلاعات از طریق وزارت راه و شهرسازی به صورت سیستمی محاسبه می شود. سازمان امور مالیاتی کشور، مالیات متعلق به واحدهای مسکونی خالی شناسایی شده هر سال را به همراه ایجاد امکان پرداخت الکترونیک مالیات تا پایان تیرماه سال بعد، ضمن ارسال پیامک برای مالک یا مالکان، در درگاه خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی کشور با کارپوشه مودیان به مالک یا مالکان اعلام خواهد نمود. در صورت عدم پرداخت مبلغ تعیین شده تا یک ماه بعد از اعلام سازمان، اوراق مطالبه در مهلت قانونی و به صورت سیستمی صادر و نسبت به ابلاغ آن به مالک یا مالکان حسب مقررات اقدام می شود. این امر مانع از اجرای حکم جره ۲ بند (ل) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور نخواهد بود.
۱۰- واحدهای مسکونی واقع در شهر های زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور که به استاد سامانه ملی املاک و اسکان کشور در حکم واحد مسکونی خالی تلقی شده اند، مشمول جریمه ای معادل بیست درصد مالیات سال اول موضوع ماده ۵۴ مکرر قانون مذکور خواهند بود.
۱۰-۱) با عنایت به بند ۶ تبصره ماده ۱۶۹ مکرر، در صورت عدم انجام به موقع تکالیف (هر گونه تغییر در محل اقامت با خرید و فروش واحد تحت تملک خود)، به ازای هر ماه تأخیر، واحد مسکونی جدید، به صورت ماهیانه مشمول جریمه ای معادل مالیات سال اول ماده ۵۴ مکرر قانون مذکور شش برابر مالیات اجاره آن ماه) می شود بدیهی است این امر مانع از مطالبه و وصول مالیات و جرایم واحدهای مسکونی خالی حسب مورد موضوع ماده ۵۴ مکرر و تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مذکور نخواهد بود.
۱۰-۲) در موارد صدور برگ مطالبه مالیات و جراتم حسب مورد مفاد ماده ۱۹۱ قانون مالیات های مستقیم با رعایت سایر مقررات مربوط در خصوص جریمه موضوع ماده ۵۴ مکرر و تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مذکور على الخصوص بند ۱۰ این دستورالعمل جاری می باشد.
۱۱- در یک سال شمسی برای تمام املاک مشمول مالیات خانه های مسکونی خالی هر شخص حقیقی یا حقوقی، یک برگ مطائبه صادر و تمام املاک، سهم مالکیت، میاخد محاسبه مالیات، مالیات هر واحد و جمع مالیات مورد مطالبه در آن درج می شود.
۱۲- در مواردی که پس از صدور برگ مطالبه، اطلاعات جدیدی از مالکیت اشخاص حقیقی یا حقوقی بدست آید که موجب افزایش مالیات مطالبه شده قبلی شود، نسبت به مطالبه مالیات متعلقه اقدام خواهد شد.
در صورت عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر، مالیات متعلق به موجب برگ مطالبه از مالک مطالبه خواهد شد. ابلاغ اوراق مطالبه ، اعتراض به آن و مراحل دادرسی مالیاتی مربوط تابع مقررات قانون مالیاتهای مستقیم می باشد.
۱۴- در صورت عدم پرداخت مالیات، مالیات متعلق به همراه جریمه موضوع ماده ۱۹۰ قانون مالیات های مستقیم در اجرای مقررات قانون مالیات های مستقیم از جمله فصل وصول مالیات یا در زمان تنظیم سند انتقال قطعی در کدام مقدم باشد قابل وصول خواهد بود.
۱۵- با عنایت به قسمت اخیر ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات های مستقیم، چنانچه حسب اعلام مرکز آمار ایران، واحد های مسکونی موجود در هر شهر بالای یکصد هزار نفر جمعیت ۱/۱۵ برابر تعداد خانوارهای ساکن در آن شهر برسد، مشمول مالیات موضوع ماده مذکور نخواهد بود. این امر مانع از اعمال جریمه موضوع بند ۴ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مذکور در صورت عدم ثبت و اعلام در سامانه ملی املاک و اسکان کشور نخواهد بود.
سوالات متداول در مورد قوانین مالیات خانه های خالی و سامانه املاک و اسکان
برای خوداظهاری اطلاعات مالکیت و سکونت به چه سامانهای مراجعه کنم؟
🏠سامانه ملی املاک و اسکان کشور با آدرس amlak.mrud.ir جهت دریافت خوداظهاری اطلاعات مالکیت و سکونت توسط وزارت راه و شهرسازی طراحی شده و دارای اعتبار است.
دفعه اولی هست که وارد سامانه می شوم. پیغام می دهد کد ملی با شماره همراه سازگار نیست. چه کار باید بکنم؟
🏠 برای ورود به سامانه لازم است با یک شماره همراه که مالکیت آن برای کدملی شما ثبت شده باشد وارد سامانه شوید.
برای ثبت واگذاری ملک خود در سامانه چه کاری باید انجام دهم؟
🏠 لطفا در کنار اطلاعات ملک خود در لیست املاک تحت مالکیت، گزینه ثبت واگذاری ملک را انتخاب نمایید.
خانه به نام من است، اما مستاجر در آن سکونت دارد. چگونه این مورد را ثبت کنم؟
🏠 در قسمت افزودن ملک بعد از ورود اطلاعات ملک، در قسمت اطلاعات سکونت، گزینه “شخص دیگری ساکن است.” را انتخاب کرده و اطلاعات مستاجر خود را در آن وارد نمایید.
در سامانه نشان می دهد خانه من خالیست، اما خالی نیست. چکار کنم؟
🏠 لطفا وضعیت اقامت ملک خود را با انتخاب گزینه ثبت یا تغییر ساکن مشخص نمایید.
ملک را فروخته ام یا ساکن دیگری در ملک من سکونت دارد، اما کد رهگیری ندارم. برای ثبت آن چه کنم؟
🏠وارد نمودن کد رهگیری برای ثبت فروش یا سکونت ملک الزامی نیست.
در ثبت ملکم اشتباها اطلاعات نادرستی وارد کرده ام و ثبت نهایی هم کرده ام. برای ویرایش آن چه کنم؟
🏠برای اصلاح اطلاعات ملک روی دکمه ویرایش ملک کلیک کنید.
منظور از اقامتگاه اصلی و فرعی چیست؟
🏠 اقامتگاه اصلی اقامتگاهی است که در آن زندگی می کنید و اقامتگاه فرعی اقامتگاه دوم (خانه دوم، ویلا و..) خانواده شماست. هر خانوار حداکثر می تواند یک اقامتگاه اصلی داشته باشد. علاوه بر اقامتگاه اصلی، هر خانوار میتواند یکی از واحدهای تحت تملک خود را در شهری غیر از شهر محل اقامتگاه اصلی، به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید. در صورتی که اقامتگاه اصلی خانوار، تحت تملک یکی از اعضای خانوار باشد، خانوار مذکور می تواند حداکثر یک واحد دیگر از واحدهای تحت تملک خود را در همان شهر محل اقامتگاه اصلی به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید.
اولین بار است که می خواهم وارد سامانه بشوم (یا رمز عبور خود را فراموش کرده ام). در صفحه سماوا میخواهم کد ملی خود را وارد نمایم، اما کد ملی وارد نمی شود. در این باره چکار باید کرد؟
🏠 لطفا اطمینان حاصل کنید از مرورگرهای به روز Google Chrome یا Mozilla Firefox استفاده می کنید.
چگونه مشخصات ملکم را در سامانه اضافه کنم؟
🏠 لطفا در قسمت املاک تحت مالکیت روی گزینه افزودن ملک کلیک کرده و مشخصات آن را ثبت نمایید.
وضعیت سکونت ملکم تغییر کرده است. برای ثبت آن چه کار کنم؟
🏠 لطفا در قسمت املاک تحت مالکیت در کنار ردیف ملک خود روی گزینه ثبت یا تغییر ساکن کلیک کرده و وضعیت جدید سکونت ملک خود را ثبت نمایید.
اقامتگاه خود را در سامانه نمی بینم. چه کار کنم؟
🏠 لطفا در قسمت اقامتگاه ها روی گزینه افزودن اقامتگاه کلیک کرده و مشخصات آن را ثبت نمایید.
می خواهم اقامتگاه خود را تغییر دهم. چگونه اقامتگاه قبلی خود را حذف کنم؟
🏠 لطفا در قسمت اقامتگاه ها در کنار ردیف اقامتگاه قبلی خود روی گزینه “اتمام اقامت و ثبت اقامتگاه جدید” کلیک کرده و مشخصات اقامتگاه جدید خود را ثبت نمایید.
آیا واحد مسکونی بایستی 120 روز به صورت متوالی خالی باشد یا اینکه خالی بودن به صورت غیرمتوالی نیز مشمول مالیات خواهد بود؟
🏠 در صورتیکه ملک به مدت 120 روز غیر متوالی در طول سال مالیاتی خالی باشد، باز هم مشمول مالیات بر خانه خالی خواهد شد.
در خصوص افرادی که بیش از 5 واحد مسکونی خالی دارند، آیا بایستی تمامی املاک در یک شهر واقع باشند؟
🏠 مهم نیست که واحدهای مسکونی در یک شهر باشد یا در شهرهای مختلف، به هر حال در صورتیکه مالک بیش از 5 واحد مسکونی خالی باشد، مشمول مالیات دو برابری می شود.
اگر ملکی در طول سال، 120 روز خالی بماند، اما مالک آن را فروخته باشد، به طوریکه بخشی از 120 روز زمان خالی ماندن، در اختیار مالک اول و مابقی در اختیار مالک دوم باشد، در این صورت آیا مشمول مالیات می گردد؟ اگر بله چه کسی بایستی مالیات را پرداخت کند؟
🏠 اگر 120 روز از زمان خالی بودن در اختیار یک مالک باشد، مشمول مالیات می گردد.
چنانچه ملکی به دلیل فرسودگی قابلیت اجاره دادن نداشته باشد، آیا مشمول مالیات خانه خالی می گردد؟
🏠 فرسودگی، ملاک عدم شمولیت در مالیات نیست و به هر حال ملک مشمول مالیات خانه خالی می گردد.
پس از اینکه، مالک اخطار مربوط به مشمول مالیات خانه خالی بودن را دریافت کرد، چه کاری باید انجام دهد؟
🏠 به سامانه جهت خوداظهاری مراجعه کند.
دو واحد مسکونی که دارای سند مجزا هستند و تجمیع شده و توسط یک خانوار استفاده می شوند، آیا بایستی به صورت مجزا در سامانه ثبت شوند و خانه خالی تلقی می گردند؟
🏠 بله بایستی به صورت مجزا ثبت شوند و اگر یکی از املاک اقامتگاه دوم تلقی نشود، مشمول مالیات خانه خالی می گردد.
حکم ملکی که خریداری شده اما هنوز به مالک جدید تحویل نشده و در فاصله زمان بین خرید تا تحویل نهایی خالی بوده، چیست؟
🏠 اگر به میزان 120 روز خالی باشد و در اختیار یک مالک باشد، مشمول مالیات خانه خالی می گردد.
برای معافیت واحدهای وقفی که مشمول مالیات نمی باشند، چه مدارکی موردنیاز است؟
🏠 ملاک استعلام از سازمان اوقاف و امور خیریه است.
آیا واحدهای مسکونی در شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت مشمول مالیات خانه خالی می گردند؟
🏠خیر، مشمول مالیات نمی گردند اما چنانچه اطلاعات آنها در سامانه اظهار نشوند، مشمول جریمه خواهند شد.
در چه صورت واحدهای مسکونی مشمول جریمه مربوط به عدم ثبت ملک می شوند و این جریمه در شهرهای کمتر و بیشتر از یکصد هزار نفر جمعیت به چه صورت خواهد بود؟
🏠 واحدهای مسکونی واقع در کلیه شهرهای زیر یکصدهزار نفر جمعیت و روستاهای کشور که هریک از مالک یا بهرهبردار آنها در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد در حکم خانه خالی تلقی شده و مشمول جریمهای معادل بیست درصد(20%) مالیات سال اول موضوع ماده (54 مکرر) قانون مالیات های مستقیم و واحدهای مسکونی واقع در شهرهای بالای یکصدهزار نفر جمعیت که هریک از مالک یا بهرهبردار آنها در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد، در حکم خانه خالی موضوع ماده (54 مکرر) این قانون محسوب میشوند.
درصورتیکه بهره بردار اطلاعات ملک را در سامانه درج ننماید، تکلیف مالک چیست؟
🏠مالک می تواند با درج کد رهگیری اجاره نامه و یا شناسه سند و رمز تصدیق اجاره نامه رسمی خود از شمول مالیات خارج شود.
اگر محل سکونت فرد تغییر کرد، چه کاری باید انجام دهد؟
🏠 ظرف مدت حداکثر یک ماه بایستی اطلاعات محل سکونت جدید را در سامانه ثبت نماید.
خانه ای خریدم، اما هنوز سند به نامم نشده. چگونه ملکم را ثبت کنم؟
🏠 در این موارد لازم است در قسمت نوع سند گزینه “عادی” را انتخاب نمایید.
نحوه ی ثبت اطلاعات املاکی که به صورت اشتراکی و یا چند مالک هستند، چگونه است؟
🏠 اگر یک ملک به نام افراد مختلف (یا اعضای یک خانوار) باشد، می بایست همه ی آن افراد (یا اعضای خانوار) که دارای سهم هستند جداگانه وارد سامانه شده و ثبت اطلاعات نمایند.
آیا افرادی که در مرحله ی قبلی وارد سامانه شده اند باید دوباره وارد سامانه بشوند؟
🏠 بله، برای ثبت اطلاعات تکمیلی لازم است مجدد وارد سامانه شده و نسبت به تکمیل اطلاعات اقدام نمایند.
مالکان طرح های حمایتی مسکن همچون مسکن مهر، نهضت ملی مسکن و یا مسکن های تعاونی چگونه باید املاک خود را در سامانه ثبت کنند؟
🏠 این اشخاص در هنگام ثبت اطلاعات ملک خود باید گزینه نوع سند را “عادی” انتخاب نمایند.
